เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงที่เราเป็นเด็กกับช่วงนี้ที่เราเลี้ยงดูลูกเรา สิ่งที่เห็นความแตกต่างอย่างหนึ่งคือเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยวินัยเชิงบวก ส่วนหนึ่งคือเราไม่พยายามจะตีลูก บางบ้านก็ไม่ตีลูกเลยจริง ๆ ตามทฤษฎีว่า positive reinforcement (ชมเมื่อลูกทำดี และ ignore เมื่อลูกทำไม่ดี) ให้ผลที่ยั่งยืนกว่า แต่ก็อาจจะเห็นผลช้า และการตีก็เป็น violence ที่อาจจะทำให้เด็กเข้าใจว่าการใช้กำลังเป็นเรื่องปกติ เค้าอาจจะไปใช้กำลังกับเพื่อน หรือแม้แต่ถ้าเพื่อนใช้กำลังด้วยก็คิดว่าเป็นเรื่องปกติ
.
เราไม่ทำร้ายลูกทางร่างกาย แล้วเราเผลอทำร้ายลูกทางจิตใจไปบ้างหรือเปล่า การดุว่าลูก หรือบางครั้งเราโกรธ โมโห เราพูดอะไรออกไปแบบไม่ได้ตั้งใจ คำพูดเหล่านั้นไปกระทบจิตใจลูกหรือเปล่า ซึ่งเรารับรู้ได้ยากไม่เหมือนการทำร้ายร่างกายที่เราเห็นเราก็รู้ แต่คำพูดเราไม่รู้เลยว่ามันไปกระทบใจลูกแค่ไหน ลองถามตัวเราเองก็ได้ค่ะ มีคำพูดอะไรของใครที่ยังติดอยู่ในใจบ้าง คิดถึงทีไรก็เจ็บทุกที
.
ลองมาดูกันนะคะ คำพูดที่ไม่ควรพูดออกไปเลยคือ
- พ่อ/แม่ ไม่รักลูกแล้ว
-พ่อ/แม่ไม่รักลูกแล้ว เพราะลูกทำ... เราเอาความรักไปผูกกับบางสิ่ง ถ้าไม่ทำจะไม่รัก ซึ่งไม่ใช่ unconditional love ที่พ่อแม่ควรจะมีให้ลูก
-ลูกเป็นเด็กไม่ดี แย่มาก เป็นการ feedback แบบ too general เราควร specific ไปเลยว่าพฤติกรรมที่ลูกทำไม่ดีคืออะไร เรา feedback ที่พฤติกรรมไม่ใช่ที่ตัวตน
-เปรียบเทียบลูกกับคนอื่น (เปรียบเทียบกับเด็กคนอื่น หรือแม้แต่เปรียบเทียบกับตัวเราเองตอนเด็ก ๆ) เด็กแต่ละคนมีทรัพยากรมาไม่เท่ากัน ให้มองลูกในแบบที่เค้าเป็นด้วยทรัพยากรที่เค้ามี
.
ที่สำคัญคือถ้าเรากำลังมีอารมณ์ลบ โกรธ โมโห หงุดหงิด เราไม่ควรพูดออกไปค่ะ เพราะคำพูดเหล่านั้นเราพูดออกไปเพราะอารมณ์ หลายครั้งพอหายอารมณ์เสียเรากลับมาคิดถึงเหตุการณ์นั้นเราอาจจะเสียใจที่พูดออกไป สำหรับต่ายพยายามฝึกด้วยการเริ่มต้นจากให้เราตระหนักรู้ถึงอารมณ์ค่ะ ถ้าอารมณ์ลบเกิดขึ้นมาแล้วจะหยุด (pause) วิธีการเตือนตัวเองให้หยุดของต่ายคือ สูดหายใจเข้ายาว ๆ (ให้ออกซิเจนเข้าสมองด้วยจะได้คิดอะไรได้ดีขึ้น!) แล้วค่อยคิดว่าเราอยากจะ response อย่างไรค่ะ สำหรับคนอื่น ๆ อาจจะมีวิธี pause ที่แตกต่างไป เช่น เดินหนี พาตัวเองออกไปจากสถานการณ์นั้น หรือ นับ 1-10 อันนี้ต้องลองหาวิธีที่ถูกจริตเราค่ะ ต่ายลองไปเรื่อย ๆ ลองหลาย ๆ วิธีจึงเจอค่ะ
.
ถ้าตีก็เจ็บครั้งเดียวแล้วก็หายเจ็บ แต่คำพูดที่ทำร้ายกันจะทำร้ายเราทุกครั้งที่เรานึกถึง
Comments